دوران بارداری یکی از مهم‌ترین و حساس‌ترین دوره‌های زندگی زنان است. در این زمان، بدن دچار تغییرات گسترده‌ی هورمونی، متابولیکی و پوستی می‌شود که می‌تواند تأثیرات گوناگونی بر ظاهر و سلامت پوست داشته باشد. بسیاری از زنان در این دوره با مشکلاتی مانند آکنه، خشکی پوست، لکه‌های حاملگی (ملاسما)، یا افزایش حساسیت پوست روبه‌رو می‌شوند. به همین دلیل ممکن است تمایل داشته باشند از محصولات پوستی مختلف برای حفظ سلامت و زیبایی پوست‌شان استفاده کنند. اما نکته‌ی مهم اینجاست که همه‌ی مواد موجود در محصولات مراقبت از پوست برای استفاده در دوران بارداری ایمن نیستند.
برخی از این ترکیبات می‌توانند از راه پوست جذب شده و به جریان خون وارد شوند و در نهایت به جنین برسند. در حالی که بعضی از این مواد ممکن است فقط واکنش‌های سطحی ایجاد کنند، برخی دیگر می‌توانند خطرات جدی‌تری مانند نقص‌های مادرزادی، سقط جنین، یا اختلال در رشد جنین داشته باشند. شناختن این مواد و پرهیز از آن‌ها، به‌ویژه در سه‌ماهه‌ی اول بارداری که دوره‌ی شکل‌گیری اندام‌های حیاتی جنین است، اهمیت زیادی دارد. در این مقاله به مهم‌ترین ترکیباتی که در دوران بارداری توصیه نمی‌شود استفاده شوند اشاره می‌کنیم و جایگزین‌های ایمن‌تر را نیز معرفی خواهیم کرد.
رتینول و سایر مشتقات ویتامین A مانند ترتینوئین (Tretinoin) و ایزوترتینوئین (Isotretinoin) معمولاً در کرم‌های ضدپیری، ضدجوش و روشن‌کننده استفاده می‌شوند. مطالعات نشان داده‌اند که مصرف خوراکی یا استفاده موضعی طولانی‌مدت این مواد می‌تواند منجر به ناهنجاری‌های مادرزادی شود. به همین دلیل، پزشکان استفاده از هر نوع محصول حاوی رتینوئید را در دوران بارداری منع می‌کنند، به‌خصوص در سه‌ماهه‌ی اول. رتینول باعث افزایش نوسازی سلول‌های پوست و تحریک تولید کلاژن می‌شود. به همین دلیل در کرم‌های ضدپیری، درمان لک، و درمان آکنه بسیار استفاده می‌شود.
معمولاً در غلظت‌های مختلف در سرم‌ها، کرم‌های شب و لایه‌بردارها به‌کار می‌رود. مشکل اصلی در مورد رتینول، خطر جذب سیستمیک آن از طریق پوست و تبدیل آن در بدن به شکل فعال ویتامین A (رتینوئیک اسید) است. مصرف بیش از حد ویتامین A، به‌ویژه در فرم‌های فعال آن مانند ایزوترتینوئین یا ترتینوئین، با افزایش خطر ناهنجاری‌های مادرزادی همراه است. مطالعات نشان داده‌اند که رتینوئیدها، به‌ویژه وقتی به صورت خوراکی مصرف می‌شوند (مثل آکوتان/ایزوترتینوئین)، می‌توانند موجب نقایص جنینی شدید از جمله:
این ماده در بسیاری از محصولات ضدآکنه وجود دارد. گرچه استفاده‌ی موضعی آن در دوزهای پایین (زیر 2 درصد) احتمالاً ایمن است، اما محصولات قوی‌تر مانند ماسک‌ها، لایه‌بردارها یا درمان‌های حاوی دوز بالا می‌توانند از طریق پوست جذب شده و مشکلاتی برای جنین ایجاد کنند. توصیه می‌شود در سه‌ماهه‌ی اول کاملاً از آن پرهیز شود و در بقیه‌ی دوران بارداری هم فقط با مشورت پزشک استفاده شود.
اسید سالیسیلیک یک بتا هیدروکسی اسید (BHA) است که به‌طور گسترده در محصولات مراقبت از پوست، به‌ویژه برای درمان آکنه، استفاده می‌شود. این ماده به دلیل خاصیت لایه‌برداری، ضدالتهاب و نفوذ عمیق در منافذ پوست، یکی از مؤثرترین مواد برای پاکسازی پوست‌های چرب و مستعد جوش به‌شمار می‌رود.
کاربردهای رایج اسید سالیسیلیک:
استفاده‌ی موضعی با غلظت پایین (زیر ۲ درصد)، مانند ژل شستشو، تونر یا کرم‌های معمولی، معمولاً بی‌خطر در نظر گرفته می‌شود. اما مصرف محصولات با غلظت بالا یا استفاده به صورت لایه‌برداری حرفه‌ای در کلینیک‌ها یا استفاده در نواحی وسیع پوست می‌تواند جذب سیستمیک داشته باشد و خطراتی برای جنین ایجاد کند.
اسید سالیسیلیک از نظر ساختاری به داروهایی مانند آسپیرین (سالیسیلات‌ها) شباهت دارد، و چون آسپیرین در دوزهای بالا می‌تواند در بارداری خطرناک باشد، مصرف زیاد سالیسیلیک اسید نیز ممکن است با خطراتی مانند خونریزی، تأثیر بر رشد جنین، یا سقط همراه باشد، به‌ویژه در سه‌ماهه‌ی اول و سوم.
هیدروکینون یک ماده‌ی شیمیایی قوی با خاصیت روشن‌کننده‌ی پوست است که به‌طور گسترده برای درمان لک‌های پوستی از جمله ملاسما (لک بارداری)، لک‌های ناشی از آفتاب، جای جوش، و سایر مشکلات رنگ‌دانه‌ای استفاده می‌شود. این ماده در غلظت‌های مختلف در کرم‌ها و سرم‌های روشن‌کننده‌ی پوست یافت می‌شود.
هیدروکینون با مهار آنزیم تیروزیناز که در تولید ملانین (رنگ‌دانه‌ی پوست) نقش دارد، باعث کاهش تولید رنگ‌دانه و در نتیجه روشن شدن تدریجی پوست در نواحی دارای لک می‌شود. معمولاً در غلظت ۲ درصد بدون نسخه و در غلظت‌های بالاتر (۴٪ یا بیشتر) با تجویز پزشک استفاده می‌شود.
هیچ مطالعه‌ی انسانی معتبر و دقیقی وجود ندارد که نشان دهد هیدروکینون در دوران بارداری بی‌خطر است. به همین دلیل، پزشکان به اصل “احتیاط در نبود شواهد کافی” پایبندند و مصرف آن را منع یا محدود می‌کنند. در دوران بارداری، پوست بسیاری از زنان حساس‌تر می‌شود و ممکن است واکنش‌های التهابی شدیدتری نسبت به مواد شیمیایی نشان دهد. استفاده از هیدروکینون ممکن است منجر به قرمزی، سوزش، التهاب یا تیرگی بیشتر در پوست شود، که با نام PIH (هایپرپیگمانتاسیون پس از التهاب) شناخته می‌شود.
فرمالدئید یک ماده‌ی شیمیایی بی‌رنگ، با بویی تند و تیز است که در صنایع مختلف، از جمله تولید محصولات آرایشی، مراقبت از مو، و حتی وسایل خانگی به کار می‌رود. این ماده معمولاً به‌عنوان نگهدارنده (Preservative) یا ماده‌ی ضدباکتری استفاده می‌شود و ممکن است به‌طور مستقیم یا غیرمستقیم در فرمول بسیاری از محصولات آرایشی و بهداشتی وجود داشته باشد. سازمان جهانی بهداشت (WHO) و آژانس بین‌المللی تحقیقات سرطان (IARC) فرمالدئید را به‌عنوان یک ماده‌ی “احتمالاً سرطان‌زا برای انسان” طبقه‌بندی کرده‌اند، به‌ویژه زمانی که به صورت مداوم یا در محیط بسته استنشاق شود. در دوران بارداری، تماس با فرمالدئید، به‌ویژه از طریق استنشاق یا تماس پوستی مداوم، ممکن است با مشکلاتی مانند:
مرتبط باشد. البته شواهد انسانی هنوز کامل نیست، اما مطالعات حیوانی و شواهد سمی‌شناسی، دلایل کافی برای پرهیز در دوران بارداری فراهم کرده‌اند. به طور خلاصه: مهم‌ترین ترکیباتی که در بارداری توصیه نمی‌شوند عبارت‌اند از:
فروشگاه آرایشی و بهداشتی دلوا با هدف ارائه‌ی محصولات اصیل، با کیفیت و متنوع در حوزه‌ی زیبایی و مراقبت فردی، فعالیت خود را آغاز نموده است. ما در دلوا بر این باوریم که زیبایی، بازتابی از سلامت، اعتماد به نفس و آگاهی است. از این رو با گردآوری برترین برندهای معتبر داخلی، تلاش می‌کنیم تا نیازهای متنوع مشتریان گرامی را با نهایت دقت و حساسیت پاسخ دهیم ما خود را متعهد می‌دانیم تا با ارائه‌ی خدمات مشاوره‌ای تخصصی، محتوای آموزشی به‌روز و پشتیبانی مستمر، همراهی مطمئن برای مشتریان عزیز در مسیر انتخاب آگاهانه و بهره‌مندی از بهترین تجربه‌ی خرید باشیم
